Información básica sobre lexislación

• As fontes do Dereito
• Entrada en vigor, derrogación e irretroactividad das leis
• Que clases de normas existen?
• Que é unha norma consolidada?
• AVISO

As fontes do Dereito

Las fontes do ordenamento xurídico español son: a lei, o costume e os principios xerais do dereito (art. 1.1 de o Código Civil ).

La jurisprudencia complementará el ordenamiento jurídico con la doctrina que, de modo reiterado, establezca el Tribunal Supremo al interpretar y aplicar la ley, la costumbre y los principios generales del derecho.

Las normas jurídicas contenidas en los tratados internacionales no serán de aplicación directa en España en tanto no hayan pasado a formar parte del ordenamiento interno mediante su publicación íntegra en el "Boletín Oficial del Estado".

Entrada en vigor, derrogación e irretroactividad das leis

Las leyes entrarán en vigor a los veinte días de su completa publicación en el «Boletín Oficial del Estado», si en ellas no se dispone otra cosa ( art. 2.1 Código Civil ).

Las leis só se derrogan por outras posteriores. A derrogación terá o alcance que expresamente se dispoña e estenderase sempre a todo aquilo que na lei nova, sobre a mesma materia sexa incompatible coa anterior. Pola simple derrogación dunha lei non recobran vixencia as que esta houber derrogado. ( art. 2.2 Código Civil ).

Las leyes no tendrán efecto retroactivo, si no dispusieren lo contrario ( art. 2.3 Código Civil ).

Que clases de normas existen?

Se pode establecer a seguinte clasificación das normas escritas:

1. A Constitución de 1978

2. As Leis

   • Leis e disposicións do Goberno con rango de Lei: Reales Decretos-Lei e Reales Decretos-Legislativos.

   • Leis das Comunidades Autónomas.

3. Os Reglamentos

   • Reglamentos: Reais Decretos, Ordes ministeriais, Resolucións, Instrucións e Circulares.

   • Regulamentos emanados dos Consellos de Goberno das Comunidades Autónomas.

• A Constitución de 1978

  Es a máxima norma do ordenamento xurídico español e as demais normas dítanse en desenvolvemento da mesma. As normas existentes con anterioridade á súa promulgación tiveron que ser adaptadas aos principios que a inspiran.

  La  Constitución  ten dous partes:

  • La dogmática, na que se recollen os principios fundamentais que a inspiran.
  • La orgánica, en la que se explica la organización y el funcionamiento del sistema democrático español.

• As Leis

  Se poden facer as seguintes clasificacións:

  Por fonte :

  • Leis. Pueden ser emanadas por:
    • as Cortes Xerais,
    • o Goberno da Nación
    • as Asembleas Lexislativas das Comunidades Autónomas. Son as normas que, tendo rango de lei ,emanaron do poder lexislativo que se deron as Comunidades Autónomas. O límite vén determinado polas competencias propias das mesmas, segundo a Constitución e cada Estatuto de Autonomía. Teñen o mesmo rango normativo que as leis ordinarias emanadas polas Cortes Xerais. Entre ambas non hai relación de xerarquía, senón de competencia.

  Por tipo :

  • Leis Orgánicas: son as relativas ao desenvolvemento dos dereitos fundamentais e das liberdades públicas, as que aproben os Estatutos de Autonomía e o réxime electoral xeneral e as demais previstas na Constitución. 
     
    La aprobación, modificación o derogación de las leyes orgánicas exigirá mayoría absoluta del Congreso, en una votación final sobre el conjunto del proyecto. 
     
    Un tipo de lei orgánica especial son os Estatutos de Autonomía, xa que estes teñen un procedemento determinado para a súa modificación e derrogación.
  • Leyes ordinarias: son las que aprueba el Pleno del Parlamento por mayoría simple y no afectan a las materias propias de las leyes orgánicas.
  • Reais Decretos-Leis. En caso de extraordinaria e urxente necesidade, o Goberno poderá ditar disposicións lexislativas provisionais,  que tomarán a forma de Decretos-leis, e que non poderán afectar o ordenamento das institucións básicas do Estado, aos dereitos, deberes e liberdades dos cidadáns regulados no Título I de la Constitución, ao réxime das Comunidades Autónomas nin ao dereito electoral xeneral.
  • Decretos-leis. Deberán ser inmediatamente sometidos a debate e votación de totalidade por Congreso dos Deputados, convocado para o efecto se non estiver reunido, no prazo do trinta días seguintes á súa promulgación. O Congreso haberá de pronunciarse expresamente dentro deste prazo sobre a súa validación ou derrogación, para o que o regulamento establecerá un procedemento especial e sumario. 
     
    Durante el plazo establecido en el apartado anterior, las Cortes podrán tramitarlos como proyectos de ley por el procedimiento de urgencia.
  • Reais Decretos-Lexislativos. Las Cortes Xerais poderán delegar no Goberno a potestade de ditar normas con rango de lei sobre materias determinadas non incluídas no artigo anterior.

  La delegación lexislativa deberá outorgarse mediante unha lei de bases, cando o seu obxecto sexa a formación de textos articulados ou por unha lei ordinaria cando se trate de refundir varios textos legais nun só.

  La delegación legislativa habrá de otorgarse al Gobierno de forma expresa para materia concreta y con fijación del plazo para su ejercicio. La delegación se agota por el uso que de ella haga el Gobierno mediante la publicación de la norma correspondiente. No podrá entenderse concedida de modo implícito o por tiempo indeterminado. Tampoco podrá permitir la subdelegación a autoridades distintas del propio Gobierno.

  As leis de bases delimitarán con precisión o obxecto e alcance da delegación lexislativa e os principios e criterios que han de seguirse no seu exercicio. Os textos articulados que se elaboren en ningún caso superarán os límites establecidos pola lei de bases. Hai dúas limitacións concretas para as leis de bases:

  • No poderán autorizar a modificación da propia lei de bases.
  • No poderán facultar para ditar normas con carácter retroactivo.

   

  La autorización para refundir textos legais determinará o ámbito normativo a que refírese o contido da delegación, especificando se se circunscribe á mera formulación dun texto único ou se se inclúe a de regularizar, aclarar e harmonizar os textos legais que han de ser refundidos. Son os denominados textos refundidos.

  Sin perjuicio de a competencia propia dos Tribunais, as leis de delegación poderán establecer en cada caso fórmulas adicionais de control.

• Os Regulamentos

  El exercicio da potestade regulamentaria corresponde ao Goberno, de acordo con a Constitución e as leis.

  Los reglamentos no podrán regular materias objeto de reserva de Ley ni infringir normas con dicho rango. Además, sin perjuicio de su función de desarrollo o colaboración con respecto a la Ley, no podrán tipificar delitos, faltas o infracciones administrativas, establecer penas o sanciones, así como tributos, cánones u otras cargas o prestaciones personales o patrimoniales de carácter público.

  Los regulamentos axustaranse ás seguintes normas de competencia e xerarquía:

  • Disposicións aprobadas por Real Decreto do Presidente do Goberno ou de o Consello de Ministros  .
  • Disposicións aprobadas por Orde Ministerial.

   

  Ningún regulamento poderá vulnerar preceptos doutro de xerarquía superior.

  Son nulas las resoluciones administrativas que vulneren lo establecido en un reglamento, aunque hayan sido dictadas por órganos de igual o superior jerarquía que el que lo haya aprobado.

Que é unha norma consolidada?

Norma consolidada é aquela que integra no seu texto orixinal todas as modificacións e correccións que tivo desde a súa orixe.

AVISO

Los documentos aquí recolleitos teñen unicamente carácter informativo; só os publicados no « Boletín Oficial do Estado » ou contidos en certificacións emitidas de conformidade coa normativa vixente teñen carácter de auténticos.